یکی از قطعات ضروری و مهم در تجهیزات اطفای حریق، کوپلینگ آتش نشانی می‌باشد. برای اتصال دادن و منتقل کردن مواد خاموش کننده یا آب، از این کوپلینگ‌های متنوع در آتش نشانی استفاده می‌شود. این قطعه به عنوان یک متصل کننده مکانیکی، تمام تجهیزات آتشنشانی همانند نازل‌ها، پمپ‌ها، شلنگ‌ها و شیرهای آب را به همدیگر متصل می‌کند.
کوپلینگ آتش نشانی چیست و چه کاربردی دارد؟
کوپلینگ چیست؟ Fire Hose Coupling یا کوپلینگ آتش نشانی یک قطعه فلزی کاملاً مقاوم از جنس فولاد ضد زنگ، برنج یا آلومینیوم بوده که در عملیات مختلف آتش نشانی در برابر شرایط سخت همچون حرارت و فشار بالا، دچار تغییر و آسیب نمی‌شود. معمولاً برای متصل کردن سیستم‌های مختلف در شغل آتش نشانی یا وصل کردن شلنگ‌ها و پمپ‌ها به همدیگر از یک اتصال دهنده نشت ناپذیر، کاملاً ایمن همانند کوپلینگ‌ها استفاده شده و بسیار در برابر خوردگی و زنگ زدگی، مقاوم هستند.
معمولاً آتش نشانان برای اتصال دادن سریع شلنگ‌ها، نازل‌ها و پمپ‌های خود، از این قطعه فلزی استفاده می‌کنند زیرا بستن و باز کردن آنها در مدت زمان بسیار کوتاهی انجام می‌شود. برای رسیدن شلنگ‌ها در عملیات مختلف آتش نشانی و خاموش کردن آتش، معمولاً شلنگ‌های کوتاه به وسیله کوپلینگ‌ها به همدیگر متصل شده تا طول آنها بیشتر شود. قطعه فلزی مورد نظر چندین شلنگ را به صورت محکم، بدون هیچ گونه نشتی و بسیار سریع به همدیگر متصل خواهد کرد.
برای وصل کردن شلنگ‌های آتش نشانی به پمپ‌های آب، تانکرهای آب، شیرهای آتش نشانی یا هیدرانت‌ها از کوپلینگ استفاده شده تا جریان مواد خاموش کننده یا آب به محل آتش سوزی کاملاً امن و بدون نشتی صورت گیرد. در عملیات آتش نشانی برای وصل کردن نازل‌های فواره‌ای و پاششی جهت کنترل کردن میزان فشار آب خروجی از شلنگ‌ها، به انواع مختلف کوپلینگ‌های آتش نشانی احتیاج دارند.
کوپلینگ با داشتن ساختار فلزی بسیار مقاوم و واشر مخصوص، به هیچ عنوان نشتی آب به همراه نداشته و موجب فشار مناسب آب در شلنگ‌های آتش نشانی می‌شود. این قطعه با استانداردهای روز تولید شده و برای متصل کردن تمامی تجهیزات آتش نشانی، بهترین گزینه سازگار می‌باشد. به طور کلی کوپلینگ‌های آتش نشانی به عنوان قطعه‌ای ضروری برای نگهداری تجهیزات اطفاء حریق، افزایش طول شلنگ‌ها، تنظیم کردن فشار آب خروجی از شلنگ‌ها و متصل کردن سیستم‌های مختلف در عملیات آتش نشانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع کوپلینگ آتش نشانی
کوپلینگ انعطاف پذیر و مقاوم بر اساس استانداردهای منطقه‌ای در مدل‌ها و انواع گوناگونی تولید و ارائه شده است. این کوپلینگ‌ها بر اساس نحوه اتصال، نوع استانداردهای ساختاری و طرحی که دارند، با همدیگر متفاوت بوده و در انواع مختلف دسته‌بندی می‌شوند؛ انواع کوپلینگ‌ها شامل موارد زیر هستند:
کوپلینگ استورز: این نوع کوپلینگ با دو سر کاملاً قرینه طراحی شده و در زمان استفاده کردن از آن به پیچ یا رزوه احتیاج ندارید. شما می‌توانید با یک چرخش نیم دور، کوپلینگ های مدل استورز را در محل اتصال باز یا بسته کنید. معمولاً برای متصل کردن پمپ‌ها، هیدرانت‌ها و شلنگ‌های آتش نشانی از این نوع قطعه استفاده می‌شود.
کوپلینگ رزوه ای: برای متصل کردن قطعه مورد نظر به اتصالات مختلف، بر روی بدنه خود رزوه‌های نری و مادگی به همراه دارد. برای اتصال کامل این نوع از کوپلینگ‌ها، لازم است آنها را به طور کامل بچرخانید. قطعه در فشار بالای آب خروجی، اتصال فوق العاده محکمی را ایجاد کرده و هیچ نشتی ندارد.
از دیگر انواع این قطعه ضروری در آتش نشانی می‌توان کوپلینگ مخصوص آتش نشانی با قفل سریع، کوپلینگ سوئدی، کوپلینگ گویلمن و کوپلینگ بریتانیایی را نام برد.
جدول مقایسه انواع کوپلینگ آتش نشانی
انواع کوپلینگ‌های تولید شده برای عملیات آتش نشانی از لحاظ ساختاری، نوع کاربرد، مزیت‌ها و ویژگی‌هایی که دارند با همدیگر متفاوت بوده، در جدول زیر آنها را به طور کامل مقایسه خواهیم کرد:
| نوع کوپلینگ | نحوه اتصال | سرعت اتصال | مزایا |
| Storz | چرخشی | بسیار سریع | ضد نشتی، بدون رزوه و اتصال سریع |
| NST | رزوه ای نری و مادگی | متوسط | بدون نشتی و مقاوم در برابر فشار بالا |
| BS بریتانیایی | قفل فنری | سریع | در شرایط اضطراری بسیار مقاوم و دارای اتصال آسان |
| Guillemon | چرخشی با قفل جانبی | سریع | بسیار سبک و مقاوم، اتصال بدون رزوه |
| Swedish سوئدی | چرخشی با زبانه قرینه | سریع | بدون نشتی، قفل دقیق |
برای هر کدام از تجهیزات مختلف آتش نشانی در مناطق صنعتی و شهری کشورمان ایران، باید با توجه به نوع سیستم، تعداد اتصالات و نوع عملیات، مدل مناسبی از این کوپلینگ ها انتخاب شود.
راهنمای انتخاب و خرید کوپلینگ آتش نشانی
برای اینکه عملکرد کل سیستم‌های اطفای حریق در شغل آتش نشانی دچار اختلال نشود، باید نوع مناسب و مقاومی از کوپلینگ‌ها انتخاب و خریداری شود. در هنگام تهیه کردن این قطعه فلزی جهت متصل کردن پمپ‌ها و شلنگ‌ها، باید تمام استانداردها و نکات فنی را دانسته تا بتوانید نوع مناسبی از آن را خریداری کنید.
قبل از خریدن نوع استاندارد و مناسب کوپلینگ حتماً به نوع کاربرد آن دقت کنید. برای هرگونه اتصال شلنگ به شلنگ، شلنگ به شیر آتش نشانی، شلنگ به پمپ یا نازل، کاربردهای جنگلی، صنعتی و شهری مدل مختلفی از این کوپلینگ‌ها نیاز است.
همچنین هر کدام از این کوپلینگ‌ها بر اساس استانداردهای متنوعی برای مناطق کاربردی همچون کشورهای فرانسه، بلژیک، انگلستان، آمریکا، چین، اروپا و ایران تولید و ارائه شده‌اند. شما در هنگام خریداری محصول مورد نظر حتماً باید به منطقه و نوع تجهیزات آتش نشانی خود دقت داشته باشید، تا کوپلینگ مورد نظر با تجهیزات شما سازگار باشد.
میزان دوام و مقاومت کوپلینگ، جنس و طول عمر آن از موارد بسیار مهمی بوده که حتماً باید در هنگام خرید به آن دقت کنید. معمولاً کوپلینگ‌های آلومینیومی در برابر خوردگی بسیار مقاوم و وزن بسیار سبکی دارند. اگر به دنبال کوپلینگ مناسب برای محیط‌های بسیار مرطوب هستید، پیشنهاد می‌شود جنس برنجی آن را انتخاب کنید. برای محیط‌هایی با دمای بالا و شرایط سخت صنعتی، کوپلینگ‌ها از جنس فولاد ضد زنگ مناسب هستند.
علاوه بر موارد بالا حتماً در هنگام خریداری و انتخاب کردن کوپلینگ‌ها به طراحی ارگونومیک آنها، وزن قطعه، سایز، سازگاری استاندارد، برند، کیفیت ساخت و قفل سریع آنها دقت کنید.
جمع بندی
یکی از قطعات ضروری و کلیدی در تمامی تجهیزات عملیات‌های آتش نشانی برای متصل کردن ایمن، بدون نشت و سریع نازل ها، شلنگ ها و پمپ ها به همدیگر جهت خاموش کردن آتش سوزی، کوپلینگ آتش نشانی می‌باشد. این قطعه فلزی در انواع متعدد سوئدی، بریتانیایی، رزوه ای و استورز برای استفاده در کشورهای مختلف با استانداردهای گوناگون طراحی و ساخته شده است.
سوالات متداول
آیا می‌توان برای همه شلنگ‌های آتش نشانی از یک نوع کوپلینگ استفاده کرد؟
خیر هر کدام از کوپلینگ‌ها دارای نوع اتصال، ویژگی‌های ساختاری و سایز متفاوتی بوده، بنابراین باید با توجه به قطر شلنگ از نوع مناسبی از آنها جهت اتصال ایمن استفاده کرد.
کدام مدل از کوپلینگ‌های تولیدی برای عملیات آتش نشانی گزینه مناسب‌تری می‌باشد؟
برای کشورمان ایران، کوپلینگ نوع Storz در مقایسه با مدل‌های دیگر سرعت اتصال بالاتری داشته و گزینه مناسب‌تری است. همچنین این مدل از کوپلینگ با تجهیزات آتش نشانی ایران سازگارتر بوده و پرکاربردتر می‌باشد.
دیدگاهتان را بنویسید